Filmlerin, televizyonun ve internetin yaptığı ama iyi kitapların hiçbir zaman yapmayacağı şeylerden biri de sanırım bizlere nasıl hissetmemiz gerektiğini bilinçli yahut bilinçsizce öğretmeye çalışmaktır.

Evet evet, biliyorum nasıl ki filmler yokken kitap okuduysa insanlar, filmler varken de bunlarla uğraşıyor, evet malum platform öncesi de indirmekle uğraşıyorlardı, evet kabul ediyorum. (Bakın bu bile, yani daha söze başlamadan her şeyi kabullenmem bile oldukça mühim, çünkü kabullenmesem ne olur yani?) Ama hiçbir farklı düşünme kırıntısına bile katlanamayan insanları gördükçe yukarıda fotoğrafını çektiğim durum daha da aklıma yatıyor. Zannediyorum, internet öncesi ya da 2010 filan öncesi biraz daha farklıydık. Şimdi herkes ama herkes aynı, çünkü alıntıda yazdığı gibi bir ruha sahip değiliz. Bu yüzden de hiçbir şey hissedemiyoruz. Teknoloji bize ne yaptı derseniz, bütün o mükemmellikleri dışında, zannediyorum en kötüsünü, en kötümüzün dahi yapamayacağını yaptı, ruhumuzu çaldı. Ben ruhumun hiçbir şekilde internetsiz dönem ya da düzeltelim (çünkü neme lazım sonra bizi yanlış anlayabilirler) internete bu kadar ölesiye ihtiyacımız olan dönem kadar şuursuz, tepkisiz, isteksiz ya da kolay bıktığını hatırlamıyorum. Bazen şükür ki diyorum, bilgisayar başında iş yapmıyorum.

İnsanlar yaşlandıklarından yahut eskisi kadar iyi oyuncular olmadığından sözgelimi, futbolu ya da NBA’i ya da filmleri takip etmediklerini, söylüyorlar, bu kısmen doğru olabilir. Yani esasında yaşlandığımız için bize hiçbiri artık “güzel” gelmiyor olabilir. Ama tamamiyle değil. Nerede eski filmler, hatta eski Türk dizileri bile denilebilir. Hatta daha da genişletirsek elimizde sonsuz seçenek olduğu için hiçbir insan da artık bize “güzel” gelmiyor olabilir. Temelinde herkesin tıpkılaşması yatıyor.

Genelden başka bir şey söyleyen herkes bir şekilde yıldırılıyor, herkesin söz hakkı var, herkes konuşuyor, konuştukça özgüveni yükseliyor, kendi gibi moronların desteğini aldıkça kendilerini daha da bir şey zannediyolar. Dylan’ın deyimi ile “That son of a bitch is brave and gettin’ braver.” (Orospunun evladı gitgide coştukça coşuyor.) Aynı asalak ordusuna sürekli aynı sözleri tekrarlıyor, aynı şakaları yapıyor, aynı garip videoları yüklüyor, aynı zırvalıklarla takipçi çekmeye çalışıyor ve neyi neden savunduğunu bile bilmeden, izlediklerinden sonra bir şekilde süzgeçten geçirmeden fikre sahip olmuş oluyor, inanıyor. Ve bu beni artık çıldırtmak üzere. Bazen diyorum ki neden insanlarla işim var, bu gerizekâlı ordusunu duymayacağım, onlardan haber alamayacağım bir yer yok mu?

Her zaman bize ne yapmamız, nasıl mutlu olmamız gerektiğini söyleyen kitaplardan nefret etmişimdir. Zizek de der ki felsefenin asıl görevi, nasıl bir bokun içinde olduğumuzu anlamamıza yardımcı olmaktır, bizi mutlu etmek filan değildir. Örneğin “mutlu” olmak derken bile, nasıl bir mutluluktan bahsediyoruz yani? Hiçbir şey düşünmeden kümesteki bir tavuk gibi oturup, bomboş bir şekilde herhangi bir ekrana bakmaktan duyulan mutluluk mu? Günün ilk işi olarak sıçarken ekrana dokunma mutluluğu mu? Aza kanaat getirme mutluluğu mu, kıskanma çalış senin de olur mutluluğu mu, ne mutluluğu yani? Hangi mutluluk bu?

Bir arkadaşım mesela bir şey paylaşmış, sarılmak istediğini söylüyor? Çünkü neden, mutluluk o. Ekrandan fırlayan sarılma emojisi değil.

 

Kelimelere hâlâ çok inanıyorum, dürüstçe yazılmış bir mektubun aptal saptal bir iletiden çok daha mühim olduğunu düşünüyorum, ama mesele bu, nerede? Bir daha kim mektup yazacak? Kim bütün içtenliği ile içindekileri dökebilecek? İçtenlik var mı ki? İçtenlik kaldı mı ki? En kötüsü ise bu içtenliğe sahip olmamak ama onu bilmek. Tıpkı domatesin, karpuzun tadı gibi. Hayır siz ne derseniz deyiniz, ben domates yedim ve tadını biliyorum, karpuz yedim ve tadını biliyorum. Benim büyümemle alakası yok durumun izahının. Bunlar karpuz değil, bunlar şeftali değil, bunlar domates hiç değil. Siz ne derseniz deyiniz, ben aşkı biliyorum, bunlar aşk değil, bunlar kurmaca. Bunlar en kötü hâlimiz. Bazen 2004’lü öğrencilerimi bu yüzden çok kıskanıyorum. Bu yazdıklarımı
internete doğmuş birinin anlama ihtimali dahi yok, ve gelecek bu.
Gelecek mağara adamı gibi emoji yollamak ve spontane gülmek. Gelecek hiçbir zaman iyi bir kitabı kötü bir kitaptan ayıramayacak. Gelecek en basit bilgiye bile şaşırmak üzerine konumlanacak. Herkesi aynı seviyeye çıkarmak isterken gerçek ve parlak beyinleri sünger gibi çekecek, gelecek ne yazık ki bu. Bazen gelecek nesillere Jane Austen filan okutmanın onlara zarardan başka bir şey getirmeyeceğini düşünüyorum.

Alıntıya baktıkça da düşünüyorum, durmadan düşünüyorum: Eğer ruhumuz olmadığından ruh eşi gibi bir kavram artık yoksa, olmayacaksa… Mesela bu konuda hiç şüphemiz yoktur, çünkü devir Scent of a Woman’da, 1992’de, Al Pacino abimizin bağırdığı gibi:

“Conscience, Charlie. When were you born, son? (…) Haven’t you heard? Conscience is dead … Well, then, take the fucking wax outta your ears! Grow up! It’s fuck your buddy. Cheat on your wife. Call your mother on Mother’s Day. Charlie, it’s all shit.”

(Vicdan mı? Ne zaman doğdun oğlum sen? … Haberin yok mu? Vicdan öldü. … Duymadın mı? öyleyse tıkaçlarını çıkar ve sözüme kulak ver. Büyü artık! Zaman arkadaşını sikme zamanı. Karını aldatma zamanı. Anneni sadece anneler gününde arama zamanı. Bütün bu zamanlar Charlie, hepsi tam bir sik kırığı işleri.)

Peki diyelim, izlediğimiz herhangi bir şey eğer ruhumuza dokunuyorsa, olmayan ruhumuza mı dokunmuş oluyor?

Ruhumuz eğer yoksa, ve bir daha hiç hissedemeyeceksek o hâlde yaşam denen şeyin anlamı nedir?

Ormanların Gümbürtüsü şiirinde soruyor şair Ahmet Güntan, Hemingway’in ağzıyla çünkü o kalmıştır kelimeleri vura vura söyleyen bir tek:

“Dünya güzel mi?
Sen soylu musun?
Sevgilin var mı, mutlu musun?
Eve dönünce kahve, yemekten sonra konyak içiyor musun?
Yoksa hepten mi unuttun şarabın simyasını?”

Evet Ahmet abi, evet, evet Hemingway baba, evet körnıl Slade, unuttum. Unuttuk. En iyisi, hakiki bir mektup okuyalım. Virgülüne dokunmadan, Virginia Woolf’tan: