Yazının başlığını belki bilenler vardır. Kudsi hadis olduğu söyleniyor. Elbette bizim incelememiz bu yönde olmayacak. Çünkü din denen şey, bütün o inandıklarımız, ve neyse ki hatta çok şükür ki inandıklarımız, Nietzsche’nin tanrı öldüsünden beri, istesek de istemesek de, inansak da inanmasak da mittir. Mitler ise, ortada bir inanç olmadıkça yol göstericidir, kendini bulmacadır, insanı anlamaca, mana, anlam, kelime, cümle, öykü, romandır. Şiirler ise hep olmayana yazılır. Diğer türler hep kendini keşfetmedir. Evet, sanmayın ki yazar sizin için yazıyor, yo yo, haklısınız ve doğru, siz olmasanız asla ve asla bütün bu tek kelimelikler olmaz ama sizin için de yazmıyor, asla. Hep söyleyegeldiğim, Flannery O’Connor’ın deyişi ile ne düşündüğünü o anda kâğıda dökmedikçe bilemediği için yazıyor. İşte sen modern insan, tam da bu yüzden attığın ses kayıtlarını sesinden iğrenerek dinliyorsun telefonundan. İşte sen modern yazar, sen de bu yüzden yazıyorsun, başka sebep arama. Evet, kendini yazmıyorsun ama kendini yazıyorsun: o anki senleri oluşturanları; yalnızca yaşadıkların değil bilhassa travmalarını, hayali travmalarını, hayallerini, hayal olmuş hayallerini, hislerini, artık hissedemediklerini, arzularını, eğer biri gerçek olursa seni bitirecek olan arzularını, düşlemindeki akrabalıkları, gerçek hayatları, hatta bütün bu zamana dek aktarılagelmişleri yazıyorsun. Sen aslında hiçbir zaman özgür bir birey değilsin, ve olmadın, ve olmayı da istemiyorsun; sen ancak ve ancak bu zamana kadar yaşamışların, yaşadıkların ve yaşanmamışlıklarının aritmetik ortalamasısın ve bunu kaleme alıyorsun; başka şey umma pek sevgili Kavafis’in de söylediği gibi. Umma, sadece yaz ve öl.

Ammmma, öyle amma ki, burası tam da yazının başlığına hitap eder. Tanrının kelamı kabul edilen şu söz var ya; heh, işte tam da ondan kabul etsen de etmesen de bir parça olduğun için bundan fazlasını ZATEN umamazsın. Ben bilinmez bir hazine idim. Yani ne diyor, o zamanlar en fazla bir bitcoin ne kadar ediyorsa oydum bile ben belki. Sene 2009 iken. Aylardan esasında Kasım iken, kuruluşa bakma seni gidi seni! İçin içini yiyordu, hatırla! Seni tanıyanların seni okumasını istemediğin için feys olmazdı. Senin tipini görenlerin seni daha fazla bilmesini de istemedin ve böylece ileride sükseler yaratacak insta da elenmiş oldu. Kelimelerinle çok şeyler anlatma derdindeydin, pek sevgili müstakbel mask da elendi. E, ne yapacaktın? Elbette ya wordpress’e (ki keşke düşseymişiz) ya da blogspot’a düşecektin. Yanına o zamanlar dost bildiklerini alıp, dedenin dediği gibi kanayabildiğin kadar kanayacak, dört koldan saldıracaktın. Dostuna emirler verecek, bunları yazabilir bunları yazamazsın diyecek, günleri bölecektin. O günkü şanslıların blogunu takip edecek, takip edilenlerin salak saçma post’larını görmek istemeyecek olursan yorumlar atacak, onların da blog’una gelmesini umacaktın. Geldiklerinde her zamanki misafirlerini adeta bir esnafmışçasına karşılayacak —Martin’di, değil mi? Evet, sen eski müşterimizsin diyecek, bittabi yapmadığın indirimleri yapıyormuş gibi satacaktın. Kötüsü, ikiniz de bu numarayı yutmuş yapacak, arada da bir kişi daha okuduğuna sevinecektin. İstemesen de mim’lere katılacak, kendin hakkında konuşacak, biraz da bu yazıları kaleme alanın ne denli yakışıklı bir beyaz atlı prens yahut ne denli bir “dude” olduğunu pazarlayacaktın. Ve bunları yaparken iğrenmeyecektin, asla ve kat’i surette kendinden iğrenmemek tek parolan olacaktı. Kendine sürekli bu dünyada yol ancak bu diyecek, ve eğer tanrın gibi “bilinmek” güdün varsa bu yolun en doğru, en makul yol olduğunu, ola ki tutmazsa ötekilerin salak olduğunu hiç şüphe duymaksızın kendine yedirecektin Martin: başka şey umma (Kavafis 2:15). 

Pekiyi, nedir bu en güzel yazı, bu sahte günah çıkarmalar mıdır, Martin? Eh, bu soruyu soruyorsan öteki, demek seni yukarıdaki cümleler pek tatmin edememiştir.  

Bugünkü konunumuz Sekizinci Henry: Henry the VIII. The 8th of Henry. Sekiz benim için mühim. Sekiz; bir şekilde karşıma çıkan yahut çıkardığım… Sekiz bir zamanlar Arda’sının on dördü. Ben sekizinci olan bu Henry’yi anlıyorum. Bu Henry’yi tıpkı Scar‘ı anladığım gibi anlıyorum. Bu Henry ve Anne benim sekizinci yaşıma hitap ediyor belki. Sene 2008 olmamış, The Other Boleyn Girl çıkmamış, iyi ki de çıkmamış. Zamanın birinde Cnbc-e izliyorum. O zamanlar çocuk dimağımda bir Boleyn kızı mevcut. Herhalde sorsalar 80’lerde çekilmiş diyebileceğim 1969 yapımı bu film. Artık uyku tutmadığından mı yahut “hooked” olmamamdan mı nedir, izliyorum. Televizyon küçükçe olmalı, bir zamanlar en büyük televizyonumuzun 55 ekran tüplü olduğunu düşününce. Ama televizyon-lar var evde ve ben, Türkiye’nin ilk feministi tarafından yetiştirilmiş Martin, Anne Boleyn ve kavgasını izliyorum. Son 10-15 senedir yaptığım gibi internette araştırmalarımı yaparak değil, tamamen o anda ve bildirimsiz izliyorum. Hatta yokum bile diyebilirim çünkü bütün kadınlığımla izliyorum. Yeri geliyor, affffferinler yerini ohhhhlara bırakıyor olsa da çoğu çoğu üzüm üzüm üzülüyor başlıyorum karalar bağlamaya… Aklımda kalan kadına karşı tutkum -Henry’den fazla olmasın- bütün diplomasilere karşı hıncım, dine karşı öfkem var. Belki diyorum şimdiki aklımla, bütün bu düşüncelerin, hatta yazmaların başlangıç noktası bu filmdir, belki diyorum, belki…

Yıl 2022 oluyor, belki daha öncesi. Araştırmaya girişiyorum filmi. Ekşide yazamıyorum isimleri hat’ra gelmeyen filmler başlığına. İnternet sen çok yaşa! Birkaç dakika içinde buluyorum filmi. Anne of the Thousand Days. Gözüm yemiyor yeniden başlamağa. İki buçuk saat diyorum, öteliyorum Kasıma. Ne seneler geçmiş diyor, ilk seferde bitiremiyorum filmi. İkinci seferde açılıyorum: Kapanışta açılırım! O çocuğa güveniyorum çünki. O cahil, o kendini bilmez, o kendi çok şey sanan çocuğa; beni hiç yanıltmadı diyorum ve bu saatten sonra da yanıtlamaz istese de. Bir kerameti vardır diyorum o sevdiyse. Birkaç dakika içinde yeni bir hook salınıyor. Kraliyetin en sevdiğim dönemi aralanıyor peşi sıra. (Aslında bu bildiğimiz manada İngiltere kraliyetinin de sonu olan dönem de diyebiliriz çünkü I. Elizabeth’ten sonra krallık İskoçlara geçiyor ve Birleşik Krallık doğuyor.) Abisinin eşi ile evlendirildiği için lanetlenen Sekizinci Henry’li, mal gibi satlılan ne ilk ne de son İspanyol kadın Katherine’li, bütün her şeyi değiştiren Anne ve kardeşi Boleyn’li, annesinin hiç olmayan hıncını almak üzere göreve gelmiş, ayıltma içkimize adını veren Kanlı Mary’li, sürgünden gelen, yersiz yurtsuz, hem yetim hem öksüz Elizabeth’li ve neyin nesi olduğu bilinemez Shakespeare’e (Shake-Sphere) dek uzanan o müthiş dönem. 

Pekiyi, nedir beni yine Sekizinci Henry konusunda yıllar sonra vicdanlı hâle getiren? Sanırım erkek benin izlemesi ve ona haddi olmayarak acıması. Evet, evvela, Henry acınası bir karakterdir. Onun “bilinmesi” kız çocuklarına can vermesiyle müstesnadır. Kendisine kadar herkes bir erkek çocuk sahibi olmuş, İngiltere (kesinlik olmadığı için ikisi hariç tutulur) hiçbir zaman “God Save the Queen” dememiştir ama kendisinden olan iki çocuğuna denecektir. Sonraları bu slogan ancak 4 kere daha duyulacak, İkinci Elizabeth ise bunu 70 sene söylettirecektir. 

Henry acınası bir karakterdir çünkü kral olabilmesi aslında görücü usulüne rahmet okutturacak düzeyde, abisinin dul karısı Katherine’i eş edinmesi ile başlamış, 20 küsür yıl boyunca erkek çocuğa sahip olamaması ile devam etmiş ve buna mukabil yukarıda dediğimiz gibi hiç kraliçe tarafından yönetilmemiş erkek egemen İngiltere’de “erkekliği” sorgulanmış, 6 kez evlenmiş ve erkek çocuğa nihayetinde sahip olsa da o erkek çocuk kendisinden 6 sene sonra İngiltere’yi bir kez daha “erkeksiz” bırakarak ölmüş, yeri gelmiş Roma’yı 16. yüzyılda karşısına almış, şimdiki Anglosaksonların babası olmuş ve kendisinden önceki “baba”larına, yani İsa ve Katolik kilisesine ihanet ederek kırdırmış kişidir.

Bu yüzden mi önemlidir peki Sekizinci Henry? Hayır. Evvela özgürlüğünü kazanmış, bilhassa 21. yüzyıl delikanlılarını 500 sene öncesinden simgelemektedir. Nedir bu? İstediği her şeye sahip olma güdüsü. Çünkü Henry’yi önemli yapan şey, aşk hayatı, acımasızlığı, birey bilincini ve sekülerliği bilmeden aşılaması değildir. Henry’yi önemli yapan yegâne şey arzularıdır. Gerekirse sikerim dinini imanınıdır, başlatmayın kilisesindendir, hepsini istiyorumdur. 

Kadınlar nezdinde ise “en” duygusunu yüceltmesidir ki bunda Anne Boleyn’in de katkısı vardır. İlla alıntı yapmak gerekirse hazreti Oscar Wilde’ın buyurduğu gibi “Erkekler kadınların ilk aşkı, kadınlar ise erkeklerin son aşkı olmak ister”dir bi’ yerde. (Bunu da Wilde, bir başka Lord Henry’ye, Wotton’a söyletir.) 

Öte yandan kadınlar ne yapıyor? “Öteki” kadını bile bile, kendini daha başka bir yere konumlandırmayı seçiyor; “piçlerinden biri” değil gerçek bir varis sunmak, yani “bilinmek” istiyor. 

O hâlde, Sekizinci Henry nedir? Şurada belirttiğim üzere cennet sendromunu yaşayandır, ulaşılamayana duyulan arzudur. Yapmaması gereken bir işe koşan, oğul isterken, bilinmek için gönderdiği “oğul”u hiçe saydığı “baba”sına yalvaran ancak azzzzıcık vicdan gerektiren hususlarda Anne’de soluğu bulan ve onun düşüncelerini, onun son kararlarını alan kişidir. Yani, bu neye yol açıyor: Henry’nin bilinmek isteyen bir mitolojik karakter olmasına. Bütün o insanları öldürmesinin, bütün her şeyi karşına almasının sebebi ne olmuyor, Anne’e karşı duyguları, ne yazık ki, olmuyor. En sonunda ne oluyor, Anne’den nefret ediyor, yeni bir Anne istiyor. Bu bağlamda istekleri de tıpkı ilk dönem eserlerini yakıp-yıkmak isteyen sanatçıların istekleriyle örtüşmüş oluyor. Çünkü esas mesele nihayetinde bugün ve hemen doğacak müstakbel erkek çocukları oluyor. Peki, Henry’nin o inanmadığı mitolojik hikâyelerdeki bir kahramana dönüştüğünü en iyi hangi sahneden anlıyoruz? Birlikte buy’run:

“Boşanmak adam öldürmeye benziyor, ilk seferden sonra pek de zorlanmıyorsun,” lafından, değil mi? 

Artık ne yapmıyorsun? Acı duymuyorsun. Artık hiçbir şey ne değil, kat’i surette umrunda değil, yani ne yapıyorsun oğul için babayı öldürüyorsun. Ve tanrı olmadığın için de muhakkak surette kendini kandırman lazım, öyleyse tekrar buy’run:

“Bırakın eğer bana sadık olduysa da yalan söylediği için gebersin.”

Buna mukabil, Anne Boleyn, yani “kadın”, “doğa”, “yaratan” neler hissediyor ölüme giderken? İlk âşık olduğunda eline tutuşturulan o Mayıs çiçeğini. Burada ne var? Doğana, doğurganlığına övgü ve çocuğuna, yani Elizabeth’e sığınma var. Kadın neye inanıyor? Babaya ve Henry’nin lanetli olduğuna ve bir gün kendi kız çocuğunun tahta geçip soyunu devam ettireceğine. Bunu yaparak da ölümünü kutsuyor. Pekiyi, kanını devam ettirecek Elizabeth ne yapıyor? -Sıkı tutunun- Pek şüpheli olsa da Bakire Kraliçe olarak ölüyor, annesinin kanını devam ettirmiyor ve annesine Electra’sını yaşatıyor. 

Sözün özü, ne oluyor hocam? Sözün özü, bilinmek için, hazineni göstermek için çocuk yapmıyor, bu yazıları kaleme alıyor, bu yazıları okuyor, babayı öldürüyor ve anneyi hatırlıyorsun. Katolikliği geri getiriyor, itilmişliğin hıncını alıyor ve bir şekilde mitolojik bir kahramana hülasa yaşarken dönüşüyorsun.